Mâm cúng 30 Tết là một phần quan trọng trong văn hóa của người Việt Nam. Mâm cúng này được bày biện vào đêm giao thừa với mục đích thể hiện tấm lòng thành kính của gia chủ đối với tổ tiên, thần linh, cầu mong một năm mới an khang, thịnh vượng. Lưu ý một số điều dưới đây để mâm cúng được trọn vẹn nhất bạn nhé.
1. Ý nghĩa của mâm cúng 30 Tết
Theo quan niệm của người Việt, đêm giao thừa là lúc các vị thần cai quản năm cũ bàn giao công việc cho các vị thần cai quản năm mới. Vì vậy, việc cúng đêm giao thừa là vô cùng quan trọng, để tiễn đưa năm cũ, chào đón năm mới, đồng thời cũng là dịp để con cháu thể hiện lòng thành kính đối với tổ tiên, ông bà.
Mâm cúng đêm giao thừa thường gồm có hai mâm, một mâm cúng ngoài trời và một mâm cúng trong nhà. Mâm cúng này được chuẩn bị chu đáo để thể hiện tấm lòng thành kính của gia chủ đối với tổ tiên, thần linh, cầu mong một năm mới an khang, thịnh vượng.
Không chỉ vậy, mâm cúng 30 tết còn là dịp để gia đình sum họp, cùng nhau cầu mong một năm mới an lành, hạnh phúc.
Xem thêm: Cách sắm mâm cúng ngoài sân chuẩn nhất để cả năm sung túc, tiền tài dư dả
2. Mâm cơm cúng giao thừa tại ba miền khác nhau ra sao?
Mâm cỗ ngày Tết đều thể hiện mong muốn hạnh phúc, bình an trong năm mới của gia đình, ở Việt Nam tại mỗi miền sẽ có cách cúng khác nhau tùy theo phong tục.
2.1. Mâm cơm cúng tại miền Bắc
Mâm cơm cúng Tất niên của người miền Bắc thường được chuẩn bị rất chu đáo, đầy đủ và phong phú. Các món ăn thường có trong mâm cỗ bao gồm:
-
Bánh chưng, xôi gấc: đây là hai món ăn không thể thiếu trong mâm cỗ Tất niên của người miền Bắc. Bánh chưng tượng trưng cho sự đoàn viên, xôi gấc tượng trưng cho sự may mắn, thịnh vượng.
-
Thịt gà, thịt lợn: thịt gà tượng trưng cho sự cao quý, thịt lợn tượng trưng cho sự sung túc.
-
Giò, chả: giò và chả là những món ăn truyền thống của người Việt, được làm từ thịt lợn xay nhuyễn, tẩm ướp gia vị và gói trong lá chuối.
-
Các món canh: các món canh thường có trong mâm cỗ Tất niên của người miền Bắc là canh măng, canh bóng thả, canh miến,…
-
Các món mặn khác: ngoài ra, mâm cỗ Tất niên của người miền Bắc còn có thể có thêm các món mặn khác như thịt đông, nem rán, dưa món,…
2.2. Mâm cơm cúng tại miền Trung
Mâm cơm cúng Tất niên của người miền Trung cũng tương tự như mâm cúng của người miền Bắc, nhưng có một số món ăn đặc trưng khác. Các món ăn thường có trong mâm cỗ bao gồm:
-
Bánh tét, bánh lọc: bánh tét là món ăn truyền thống của người miền Trung, thường được làm từ gạo nếp, đậu xanh, thịt heo và trứng cút. Bánh lọc là món ăn được làm từ bột gạo nếp, nhân tôm thịt hoặc thịt heo.
-
Thịt gà, thịt lợn: thịt gà và thịt lợn là những món ăn không thể thiếu trong mâm cỗ Tất niên của người miền Trung.
-
Giò, chả: giò và chả là những món ăn truyền thống của người Việt, được làm từ thịt lợn xay nhuyễn, tẩm ướp gia vị và gói trong lá chuối.
-
Các món canh: các món canh thường có trong mâm cỗ Tất niên của người miền Trung là canh măng, canh khổ qua nhồi thịt, canh chua cá bống,…
-
Các món mặn khác: ngoài ra, mâm cỗ Tất niên của người miền Trung còn có thể có thêm các món mặn khác như thịt đông, nộm, ram,…
2.3. Mâm cơm cúng tại miền Nam
Mâm cơm cúng tất niên của người miền Nam có phần khác biệt so với hai miền Bắc và Trung. Các món ăn thường có trong mâm cỗ bao gồm:
-
Bánh tét, bánh ú: Bánh tét và bánh ú là những món ăn truyền thống của người miền Nam, thường được làm từ gạo nếp, đậu xanh, thịt heo và trứng cút.
-
Thịt kho tàu: Thịt kho tàu là món ăn đặc trưng của người miền Nam, được làm từ thịt heo, trứng và nước dừa.
-
Nem, chả: Nem và chả là những món ăn truyền thống của người Việt, được làm từ thịt lợn xay nhuyễn, tẩm ướp gia vị và gói trong lá chuối.
-
Các món canh: Các món canh thường có trong mâm cỗ Tất niên của người miền Nam là canh măng, canh khổ qua nhồi thịt, canh chua,…
3. Thời gian cúng tất niên Giáp Thìn 2024
Mâm cúng ngày Tết ngoài việc được chuẩn bị kỹ càng còn cần được cúng vào thời gian thích hợp để cầu chúc một năm mới hạnh phúc, bình an.
3.1. Cúng tất niên ngày nào tốt?
Theo lịch âm, năm 2024 là năm Giáp Thìn, nhuận tháng 9. Do đó, ngày cúng tất niên có thể là ngày 28 tháng Chạp hoặc 29 tháng Chạp.
-
Ngày 28 tháng Chạp là ngày Đinh Sửu, tháng Quý Sửu.
-
Ngày 29 tháng Chạp là ngày Nhâm Ngọ, tháng Tân Sửu.
Ngoài ra, gia chủ có thể chọn ngày cúng tất niên dựa vào tuổi của mình. Theo phong thủy, mỗi tuổi có những ngày tốt khác nhau để cúng tất niên.
3.2. Cúng tất niên giờ nào tốt?
Theo phong thủy, giờ tốt để cúng tất niên là giờ Thìn, giờ Ngọ, giờ Mùi.
-
Giờ Thìn (7h – 9h sáng) là giờ hoàng đạo, rất thích hợp để cúng tất niên.
-
Giờ Ngọ (11h – 1h chiều) là giờ thiên đức, cũng là một giờ tốt để cúng tất niên.
-
Giờ Mùi (5h – 7h tối) là giờ phúc đức, là giờ tốt cuối cùng trong ngày.
Tuy nhiên, gia chủ có thể chọn giờ cúng tất niên phù hợp với thời gian và điều kiện của gia đình.
Dưới đây là một số lưu ý khi chọn thời gian cúng tất niên:
-
Không nên cúng tất niên vào giờ xấu, giờ trùng tang, giờ trùng phục.
-
Không nên cúng tất niên vào lúc trời mưa, sấm sét.
-
Nên cúng tất niên vào lúc gia đình có đủ thành viên.
4. Một số lưu ý khi cúng tất niên để không bị mất lộc
Lễ cúng tất niên là một nghi lễ quan trọng trong văn hóa truyền thống của người Việt. Đây là dịp để gia đình sum họp, đoàn viên và cầu mong một năm mới an khang, thịnh vượng. Để lễ cúng Tất niên được diễn ra trang nghiêm và thành kính, gia chủ cần lưu ý một số điều sau:
-
Thời gian cúng tất niên: lễ cúng Tất niên thường được thực hiện vào chiều tối ngày 30 tháng Chạp. Tuy nhiên, nếu là năm thiếu thì lễ cúng được thực hiện vào chiều tối ngày 29 tháng Chạp.
-
Mâm cơm ngày tết: mâm cơm ngày Tết thường có đầy đủ các món ăn truyền thống của người Việt như bánh chưng, xôi gấc, thịt gà, thịt lợn, giò, chả,… Ngoài ra, gia chủ cũng có thể chuẩn bị thêm các món ăn khác tùy theo sở thích và điều kiện của gia đình.
-
Vị trí đặt mâm cúng 30 Tết: mâm cúng 30 Tết thường được đặt ở bàn thờ gia tiên hoặc bàn thờ Thần linh. Mâm cúng cần được đặt ở vị trí trang trọng, sạch sẽ.
-
Sắp xếp mâm cỗ ngày Tết: mâm cúng 30 Tết cần được sắp xếp gọn gàng, ngăn nắp. Các món ăn cần được sắp xếp theo thứ tự từ món mặn đến món ngọt, từ món chính đến món phụ.
-
Chuẩn bị bài văn khấn: gia chủ cần chuẩn bị bài văn khấn Tất niên để đọc trong khi cúng. Bài văn khấn cần được đọc một cách thành kính, nghiêm túc.
-
Trang phục khi cúng: người chủ lễ cần ăn mặc chỉnh tề, sạch sẽ khi cúng.
-
Thái độ khi cúng: khi cúng, gia chủ cần giữ thái độ nghiêm trang, thành kính. Không nên đùa cợt, nói chuyện ồn ào trong khi cúng.
Ngoài ra, bạn cũng nên để ý một số điều kiêng kị tuyệt đối không nên làm khi cúng tất niên:
-
Không sử dụng hoa, quả nhựa (giả) khi dâng cúng.
-
Không đổ vỡ trong khi cúng.
-
Không đùa cợt, ồn ào trong khi cúng.
-
Không gọi tên trẻ nhỏ khi cúng.
Việc thực hiện đúng các lưu ý và kiêng kỵ khi cúng Tất niên sẽ giúp gia chủ thể hiện được lòng thành kính của mình đối với tổ tiên, thần linh và cầu mong một năm mới an lành, hạnh phúc.
5. Những điều không nên nhầm lẫn khi chuẩn bị mâm cúng ngày Tết
Lần đầu tự tay chuẩn bị mâm cúng ngày Tết chắc chắn bạn sẽ còn nhiều bỡ ngỡ. Vì vậy hãy không ngừng tìm hiểu, học hỏi từ những người có kinh nghiệm trong gia đình. Một số câu hỏi và lời giải đáp sau đây cũng sẽ giúp bạn được phần nào:
5.1. Nên cúng tất niên trong nhà hay ngoài trời?
Theo quan niệm của người Việt Nam, cúng tất niên là một nghi lễ cúng tổ tiên, thần linh vào cuối năm, trước khi bước sang năm mới. Lễ cúng này thể hiện lòng thành kính của gia chủ đối với tổ tiên, thần linh và cầu mong một năm mới an lành, hạnh phúc.
Về vị trí đặt mâm cúng 30 Tết, có hai quan niệm phổ biến:
-
Cúng tất niên trong nhà: Đây là quan niệm phổ biến nhất của người Việt Nam. Theo quan niệm này, mâm cúng 30 Tết được đặt ở bàn thờ gia tiên hoặc bàn thờ thần linh trong nhà. Mục đích của việc cúng tất niên trong nhà là để thể hiện lòng thành kính của gia chủ đối với tổ tiên, thần linh, cầu mong sự phù hộ cho gia đình trong năm mới.
-
Cúng tất niên ngoài trời: Đây là quan niệm của một số vùng miền ở Việt Nam, đặc biệt là ở miền Trung và miền Nam. Theo quan niệm này, mâm cúng 30 Tết được đặt ở ngoài sân, ngoài trời. Mục đích của việc cúng tất niên ngoài trời là để đón tiễn năm mới, cầu mong một năm mới bình an, may mắn.
5.2. Nên cúng tất niên món chay hay món mặn?
Theo truyền thống của người Việt Nam, mâm cúng tất niên thường có cả món chay và món mặn. Mâm chay thường có các món ăn như xôi gấc, giò chả chay, nem chay, rau củ xào,… Mâm mặn thường có các món ăn như thịt gà, thịt lợn, thịt bò, cá, tôm,…Mỗi loại lễ vật đều có ý nghĩa riêng, thể hiện tấm lòng của gia chủ đối với tổ tiên, thần linh.
-
Cúng tất niên món mặn: Đây là quan niệm phổ biến nhất của người Việt Nam. Theo quan niệm này, mâm cúng 30 Tết thường có đầy đủ các món ăn truyền thống của người Việt như bánh chưng, xôi gấc, thịt gà, thịt lợn, giò, chả,… Mục đích của việc cúng Tất niên món mặn là để thể hiện sự ấm no, sung túc cho gia đình trong năm mới.
-
Cúng tất niên món chay: Đây là quan niệm của một số gia đình theo đạo Phật hoặc những gia đình muốn cầu mong một năm mới thanh tịnh, an lành. Theo quan niệm này, mâm cúng 30 Tết thường có các món ăn chay như xôi gấc, chè, hoa quả,…
Tóm lại, việc lựa chọn cúng tất niên ngoài trời hay trong nhà, cúng tất niên món chay hay món mặn là tùy thuộc vào phong tục tập quán của từng gia đình và vùng miền. Tuy nhiên, dù theo cách nào thì gia chủ cũng cần lưu ý một số điều trên để tránh phạm phải sai sót và cầu mong mọi điều được như ý.
Xem thêm: Mâm cúng tất niên gồm những gì? 90% người Việt thiếu món này trên mâm cúng tất niên
Việc chuẩn bị mâm cúng 30 Tết chu đáo sẽ giúp gia chủ thể hiện được lòng thành kính của mình đối với tổ tiên, thần linh và cầu mong một năm mới an lành, hạnh phúc. Hy vọng những thông tin trên sẽ giúp bạn chuẩn bị được một mâm cúng Tất niên chu đáo và ý nghĩa. Chúc bạn có một năm mới vui vẻ và bình an bên gia đình.
