Nếu Tết miền Bắc có bánh chưng, thịt đông. Miền Nam có bánh tét, thịt kho tàu thì mâm cỗ ngày Tết miền Trung lại có những món ăn đặc trưng, mang phong vị riêng của vùng đất Trung Bộ. Hãy cùng xem trong mâm cỗ Tết miền Trung có những món ăn độc đáo nào qua bài viết dưới đây.
1. Ý nghĩa của mâm cỗ ngày Tết miền Trung
Mâm cỗ ngày Tết miền Trung mang nhiều ý nghĩa tâm linh và văn hóa. Nó không chỉ là một bữa ăn thông thường mà còn là lời cầu chúc cho một năm mới an lành, hạnh phúc và thịnh vượng.
1.1. Vài nét về văn hóa ẩm thực ngày Tết ở miền Trung
Văn hóa ẩm thực ngày Tết ở miền Trung mang đậm nét đặc trưng của vùng đất nắng gió. Điều này thể hiện rõ ở mâm cỗ Tết ở nơi đây với các món ăn được chia thành nhiều đĩa nhỏ, bày trên chiếc mâm tròn, có ý nghĩa tiết kiệm, san sẻ thức ăn với nhau của người dân miền Trung.
Trước Tết, người dân miền Trung thường tất bật chuẩn bị nguyên liệu và thực hiện các món ăn truyền thống. Họ thường mua sắm các loại thịt, cá, rau củ quả tươi ngon nhất. Các món ăn được chế biến cầu kỳ, tỉ mỉ để mang đến hương vị thơm ngon nhất.
Vào ngày Tết, gia đình quây quần bên mâm cỗ, cùng nhau thưởng thức những món ăn ngon và trò chuyện vui vẻ. Mâm cỗ Tết miền Trung không chỉ là một bữa ăn đơn thuần mà còn là dịp để mọi người thể hiện tình yêu thương, gắn bó với nhau.
1.2. Ý nghĩa của mâm cỗ ngày Tết miền Trung
So với mâm cỗ Tết của miền Bắc thì ở miền Trung thường sẽ đơn giản hơn. Những món ăn ngày Tết của người miền Trung thường xoay quanh các món cuốn với bánh tráng, rau, các món kho mặn hay món hấp như: bánh tét, thịt ngâm mắm, canh măng đuôi heo, nộm… Dưới đây là ý nghĩa của một vài món ăn có trong mâm cỗ Tết miền Trung:
-
Món cuốn: thể hiện sự vun vén, khéo léo trong cách ăn uống của người Việt.
-
Món măng khô kho: đây là món ăn mang nhiều tâm tư của những người dân chân chất, thật thà. Họ gửi gắm niềm tin, hy vọng về một sự tốt lành, một năm no ấm.
-
Món tré: gia đình hòa thuận, vui vẻ hạnh phúc là mong ước của mọi gia đình, nên giá trị tinh thần của món tré cũng từ đó xuất hiện. Từ xưa, món ăn này chỉ dành cho vua chúa, vương giả nhưng hiện nay thì đã phổ biến trong mâm cỗ ngày Tết của người miền Trung.
Xem thêm: Top Các Đặc Sản Miền Trung Hấp Dẫn, Món Thứ 7 Chắc Chắn Sẽ Làm Bạn Bất Ngờ
2. Những món ăn nên có trong mâm cỗ ngày Tết miền Trung
Nếu mâm cỗ miền Bắc có bánh chưng xanh, thịt mỡ dưa hành… Miền Nam có thịt kho tàu, canh khổ qua… thì mâm cỗ miền Trung lại có bánh tét, nem chua… Dưới đây sẽ là 7 món ăn ngày Tết không thể thiếu trong mâm cỗ Tết ngày Tết miền Trung.
2.1. Bánh tét
Bánh tét là một loại bánh truyền thống của Việt Nam, được làm từ gạo nếp, nhân đậu xanh và thịt lợn. Bánh có hình trụ dài, được gói trong lá chuối và nấu chín bằng cách hấp hoặc luộc. Bánh tét là món ăn phổ biến trong dịp Tết Nguyên Đán ở miền Trung và miền Nam Việt Nam.
Bánh tét có nhiều loại khác nhau, tùy thuộc vào nguyên liệu và cách làm. Bánh tét mặn là loại bánh phổ biến nhất, với nhân đậu xanh và thịt lợn. Bánh tét chay được làm không có nhân thịt, thay vào đó có thể sử dụng nhân chuối, đậu xanh hoặc các loại hạt. Bánh tét lá cẩm có màu tím đẹp mắt, được làm từ gạo nếp và lá cẩm. Bánh tét ba màu có màu xanh, vàng và tím, được làm từ ba loại gạo nếp khác nhau.
Bánh tét có hương vị thơm ngon, đậm đà với gạo nếp dẻo thơm, nhân đậu xanh bùi bùi, thịt lợn béo ngậy, là món ăn không thể thiếu trong mâm cỗ tết miền Trung.
2.2. Nem chua
Một vài tỉnh miền Trung, nem chua được coi là đặc sản nên đây cũng chính là món ăn không thể thiếu trong mâm cỗ ngày Tết miền Trung. Nem được làm từ thịt lợn xay nhuyễn, trộn cùng bì heo, tiêu, tỏi và lá đinh lăng, sau đó được mang đi ủ chua tới khi lên men và chín. Món ăn này được bày lên mâm cỗ để cúng và dùng như món ăn chính trong bữa cơm. Nem chua ngon nhất ở Thanh Hóa, cuốn nem đẹp mắt, có vị chua chua, ngọt dịu và cay nhẹ.
2.3. Thịt ngâm mắm
Khi tới miền Trung, chắc chắn bạn phải thử món thịt ngâm mắm. Bởi nó là món đặc sản của người dân nơi đây. Thịt lợn được chế biến chung với nước mắm theo tỷ lệ nhất định, cùng với đó tỷ lệ giữa nạc và mỡ của thịt cũng phải chuẩn chỉ. Thịt được đem đi luộc và ngâm trong hũ mắm được pha với đường, cùng ớt, hành tỏi vô cùng thơm ngon. Đặc biệt, thịt ngâm càng lâu sẽ càng ngon, càng thấm gia vị, màu sắc nhìn rất bắt mắt.
Do để được lâu, nên món thịt ngâm mắm này sẽ được người dân dùng trong dịp Tết, ăn cùng cơm, cuốn bánh tráng hoặc làm mồi nhậu. Ngoài ra, nó còn mang ý nghĩa cho sự sum vầy trong ngày Tết.
2.4. Chả bò
Trên mâm cỗ ngày Tết miền Trung không thể thiếu được món chả bò, đặc sản vô cùng nổi tiếng. Chả bò có vị cay của tiêu và thơm lừng của tỏi, lại không nhiều dầu mỡ nên rất được ưa chuộng và dịp lễ, Tết. Mỗi gia đình ở đây chỉ cần mua 2-3 cây và bảo quản trong tủ lạnh, khi tiếp khách chỉ cần cắt khoanh tròn kết hợp với dưa món hoặc nước chấm, là đã có món ngon đãi khách.
2.5. Dưa món
Nếu người miền Bắc ăn bánh chưng với dưa hành muối, thì người miền Trung lại ăn bánh tét với dưa món. Món ăn này được chế biến rất kỳ công, nguyên liệu tươi ngon từ củ cải, cà rốt, dưa leo, đu đủ… Các loại củ quả được nêm nếm và lên men cho có vị chua, vị mặn. Trong ngày Tết, dưa món cũng góp mặt trên mâm cỗ Tết miền Trung thể hiện lòng thành kính với ông bà.
2.6. Bánh tổ
Bánh tổ là biểu tượng cho sự may mắn, thịnh vượng của cả năm. Do có nguồn gốc từ Trung Quốc, bánh tổ trong mâm cỗ ngày Tết được dùng để cúng đêm giao thừa và bàn thờ tổ tiên. Loại bánh này có độ dính cao, được dành cho Táo Quân – vị thần giữ lửa của gia chủ.
Việc dâng bánh tổ cho ông Công ông Táo như một lời cầu xin ông khi vào chầu Ngọc Hoàng, không nói những điều không tốt mà thay vào đó là toàn điều tốt, hạnh phúc để Ngọc Hoàng ban cho gia chủ sự may mắn, sung túc.
2.7. Tré
Đây là một món ăn đặc sản của miền Trung, cũng góp mặt trong mâm cỗ ngày Tết. Tré có hình thù đặc biệt, hương vị chua ngọt, thơm ngon mà ai ăn rồi cũng không thể nào quên được. Nguyên liệu để làm tré khá đơn giản chỉ có thịt đầu heo, bì và thịt ba chỉ. Đối với người miền Trung, tré là niềm tự hào, là món quà quý dành cho những vị khách ghé thăm vùng đất này.
3. Cách bài trí các món ăn trong mâm cỗ Tết miền Trung
Do nằm giữa miền Bắc và miền Nam, nên mâm cỗ ngày Tết miền Trung có sự hòa trộn giữa 2 miền, vừa mang sự tráng lệ vừa mang nét truyền thống. Mâm cỗ Tết miền Trung thường được bày biện trên mâm tròn, thể hiện sự đoàn viên, sum họp. Các món ăn được bày biện xung quanh mâm, mỗi món ăn được bày trên một đĩa nhỏ và được sắp xếp hài hòa, đẹp mắt, thể hiện sự khéo léo, tài hoa của người nội trợ.
Người miền Trung thường bày thịt gà, chả bò trên đĩa to, dùng hoa mai hoặc hoa cà rốt để trang trí. Xôi, cơm sẽ dùng đĩa tròn. Nem và các món xào sẽ dùng đĩa vuông. Canh thì dùng tô vừa để không bị chiếm chỗ. Còn bánh tổ thì cắt bánh và để cả lá gói, như vậy mâm cỗ sẽ đẹp và truyền thống hơn.
Xem thêm: Bật Mí Cách Nấu Xôi Nếp Cẩm Hạt Căng Mẩy, Bảo Quản Được Lâu Trong Ngày Tết
Mâm cỗ Tết miền Trung không chỉ là một nét đẹp văn hóa truyền thống mà còn là một món quà tinh thần vô giá của người dân miền Trung. Với họ, mâm cỗ Tết là một dịp để cả nhà cùng nhau sum họp, chuẩn bị các món ăn để dâng lên tổ tiên, cầu mong cho một năm mới mạnh khoẻ, bình an, sung túc. Để được như vậy, bạn nên chuẩn bị mâm cúng đầy đủ, bài bản như chúng tôi đã gợi ý ở trên nhé.
