Việc chuẩn bị mâm ngũ quả ngày Tết miền Nam nhằm bày tỏ sự thành kính đối với tổ tiên và mong muốn một năm mới an lành, thịnh vượng. Do đó, việc trang trí mâm ngũ quả sao cho vừa mắt luôn là vấn đề nan giải của nhiều người. Chỉ với một số mẹo vặt sau đây thì mọi chuyện phức tạp đến mấy cũng hoá đơn giản.
1. Tìm hiểu về mâm ngũ quả ngày Tết Nguyên Đán
Hàng ngày, việc chuẩn bị mâm ngũ quả Tết là một nét đẹp của văn hoá người Việt Nam. Tuy nhiên, nhiều người vẫn chưa hiểu được ý nghĩa của mâm ngũ quả trong các dịp ngày Tết là gì, đặc biệt là giới trẻ ngày nay.
1.1. Mâm ngũ quả là gì?
Mâm ngũ quả đúng như tên gọi, đó là mâm đựng 5 loại trái cây khác nhau. Mỗi loại trái cây sẽ có một màu sắc riêng, mỗi màu gắn liền với một ý nghĩa riêng trong dịp Tết. Mâm ngũ quả thường được bày trên bàn thờ tổ tiên, bàn thờ thần linh và cả trên bàn chiêu đãi mỗi dịp Tết Nguyên đán.
Việc bày mâm ngũ quả trong dịp Tết là một phần quan trọng để chuẩn bị cho một cái Tết thêm phần trọn vẹn và ý nghĩa hơn. Ngoài ra, vào dịp Rằm hàng tháng, người Việt cũng thường bày đĩa trái cây lên bàn thờ tổ tiên hoặc bàn thờ Phật để cầu may mắn.
1.2. Ý nghĩa của mâm ngũ quả trong dịp lễ Tết
Ngũ quả được chọn để trang trí mâm ngũ quả Tết không phải ngẫu nhiên mà chứa đựng nhiều ý nghĩa tâm linh, truyền thống văn hóa của người Việt. Con số 5 theo tín ngưỡng dân gian thể hiện cho sự phú quý, sang trọng, trường thọ, sức khỏe và bình an tượng trưng cho ngũ phúc lâm môn Phú, Quý, Thọ, Khang, Ninh.
Trong Phật giáo, mâm ngũ quả còn mang đến “ngũ thiện căn” là đức tin, sự kiên trì, trí nhớ, tinh thần minh mẫn và sự sáng suốt. Vì vậy, mâm ngũ quả không chỉ là sự tôn kính tổ tiên mà còn là biểu tượng của tâm linh, triết lý sống trong văn hoá Việt Nam.
2. Mâm ngũ quả ngày Tết miền nam gồm những gì?
Nếu bạn đã chứng kiến người dân trưng bày và dọn dẹp bàn thờ gia tiên trong các dịp lễ Tết thì chắc chắn rằng mâm ngũ quả không thể thiếu các loại trái cây sau.
2.1. Quả mãng cầu gai
Với ý nghĩa cầu mong may mắn, bình an, sức khỏe và thịnh vượng, mãng cầu là loại trái cây đầu tiên được người miền Nam lựa chọn để chưng vào mâm ngũ quả ngày Tết. Mãng cầu có vỏ căng mọng, vỏ xanh bóng tượng trưng cho sự thịnh vượng, viên mãn trong năm mới, giúp gia chủ gặp nhiều may mắn, công việc làm ăn suôn sẻ hơn.
2.2. Quả xoài
Theo cách phát âm quen thuộc của người miền Nam thì trái Xoài được đọc thành “xài” nên đây được xem là loại trái cây chứa đựng khát vọng của người muốn có của cải để tiêu dùng đầy đủ cho cuộc sống. Ý nghĩa xa hoa hơn đó là cuộc sống dư giả, chi tiêu không cần lo lắng.
2.3. Quả đu đủ
Quả đu đủ – Chỉ nghe tên đã tượng trưng cho mong ước của người dân miền Nam về một năm mới cuộc sống đủ đầy, không thừa cũng không thiếu. Mong muốn này không chỉ ám chỉ đời sống vật chất, tài chính mà còn là mong muốn có một cuộc sống tinh thần đầm ấm, viên mãn.
2.4. Quả sung
Tương tự như đu đủ, khi nghe tên quả sung là thể hiện ngay sự mong ước về cuộc sống sung túc trong ngày đầu năm mới. Những quả sung tròn đẹp, sum xê tượng trưng cho sự gắn kết, thịnh vượng trong gia đình.
2.5. Quả dừa
Vì người miền Nam thường phát âm sai từ “vừa” là “dừa” nên trái dừa còn trở thành biểu tượng về một cuộc sống ấm no, no đủ, không thiếu thốn để có một năm mới thật sự viên mãn, hạnh phúc bên gia đình.
Xem thêm: Mâm Cỗ Ngày Tết Hiện Đại Vừa Lạ Vừa Ngon Chuẩn Bắc Trung Nam Khiến Ai Cũng Thích Mê
3. Cách trang trí mâm ngũ quả ngày Tết miền Nam đúng chuẩn
Cách trình bày mâm ngũ quả ở miền Nam thường cầu kỳ và chú trọng hình thức hơn các vùng miền khác. Người miền Nam thường bày mâm ngũ quả đúng với mong muốn “cầu sung dừa đủ xài” là 5 loại trái cây được nêu ở trên.
Thông thường, những loại trái cây lớn như đu đủ, dừa, xoài được đặt lên trước và những quả nhẹ khác thì đặt lên trên để tạo thành một ngọn tháp. Điều này giúp mâm ngũ quả trở nên bắt mắt, gọn gàng nhưng cũng rất tinh tế khi dâng lên bàn thờ ông bà, tổ tiên.
4. Những lỗi phải tránh khi bày mâm ngũ quả Tết Nguyên Đán
Dù là một truyền thống văn hoá Việt Nam, tuy nhiên nhiều người vẫn còn mắc một số lỗi cơ bản mâm ngũ quả ngày Tết miền Nam, thậm chí là điều cấm kỵ trong phong thuỷ.
4.1. Bày trái cây giả
Hiện nay, trên thị trường có rất nhiều loại trái cây giả được sản xuất, có hình dáng đẹp mắt rất giống với thật. Vì rất thẩm mỹ và tiết kiệm chi phí do đó mà nhiều người lại chọn mua về để trang trí bàn thờ với hy vọng giữ được lâu dài. Tuy nhiên, theo quan niệm dân gian, việc sử dụng những đồ giả như vậy không thể hiện sự tôn trọng thần linh, tổ tiên. Vì vậy, việc mua những loại hoa quả thật để trang trí mâm ngũ quả sẽ mang ý nghĩa tích cực hơn.
4.2. Không nên trưng hoa quả ướt
Thông thường, nhiều người có thói quen sẽ rửa sạch hoa quả trước khi bày lên mâm quả ngày Tết. Tuy nhiên, nếu trái cây vẫn còn ướt có thể ảnh hưởng đến việc bảo quản, đặc biệt gây tình trạng tích tụ nhiều vi khuẩn ở núm quả.
4.3. Chọn sai số lượng quả
Sự đa dạng của các loại trái cây, rau quả ngày càng đa dạng hơn nhưng điều đó không có nghĩa là phải bày hết mọi thứ lên mâm ngũ quả. Hiện nay, nhiều người muốn trưng bày nhiều loại trái cây hơn tuy nhiên trong phong thuỷ thì mâm quả chỉ cần đủ 5 loại quả là hợp lý.
4.4. Chọn sai màu sắc mâm ngũ quả
Bên cạnh văn hoá truyền thống, mâm ngũ quả còn có ý nghĩa theo thuyết ngũ hành của phương Đông. Vì vậy, khi trang trí mâm ngũ quả bạn cũng phải làm tương tự để tránh mắc phải sai lầm như chọn những loại trái cây không có ý nghĩa hoặc không có đủ 5 màu của ngũ hành.
5. Những lưu ý khi bảo quản mâm ngũ quả ngày Tết miền Nam
Mâm ngũ quả được bày suốt các ngày Tết và do bàn thờ thường xuyên thắp hương nên trái cây sẽ chín nhanh nếu bạn không biết cách bảo quản. Chỉ với vài mẹo sau đây, mâm trái cây ngày Tết có để qua mùng cũng không ẩm mốc.
5.1. Hướng dẫn cách chọn quả tươi ngon
Muốn bảo quản trái cây tươi được lâu thì bước quan trọng nhất là phải biết cách chọn trái cây. Nếu chọn trái cây không đạt tiêu chuẩn chất lượng thì dù có bảo quản cẩn thận, kỹ lưỡng đến đâu cũng không thể giữ trái cây tươi lâu được.
-
Quả phải tươi ngon, không bị dập, trầy xước: Bạn nên kiểm tra kỹ hơn bằng cách nhéo vào cuống, nếu ngửi có mùi thơm và tinh dầu nghĩa là quả tươi, không có chất bảo quản.
-
Quả phải chắc tay và tươi ngon: Không nên chọn những quả còn xanh hoặc chín già và xoa bóp nhẹ mà cảm thấy chắc tay là được.
5.2. Cách rửa hoa quả đúng cách
Rửa trái cây đúng cách cũng ảnh hưởng tới thời gian bảo quản khi bày mâm ngũ quả ngày Tết miền Nam. Dưới đây là những lời khuyên bạn cần ghi nhớ khi rửa hoa quả:
-
Ngâm hoa quả: Bạn nên chuẩn bị một xô nước muối để ngâm hoa quả khoảng 5 phút.
-
Khử trùng hoa quả: Dùng vải mềm lau thật sạch thân cây và phơi gió để sạch bụi bẩn bên ngoài vỏ.
-
Phân loại và sắp xếp: Để bảo quản tốt hơn thì cần phải phân loại từng loại quả và không xếp chồng lên nhau khi trang trí mâm ngũ quả vì sẽ dễ bị nát.
5.3. Những mẹo vặt bảo quản mâm ngũ quả ngày Tết miền Nam hiệu quả
Dùng vôi bôi lên cuống quả
Khi mua cam, quýt, bưởi bạn nên cắt phần cuống chừa lại khoảng 0,5 cm – 1 cm và bôi nước vôi lên. Điều này sẽ giúp các loại trái cây này tươi lâu hơn và tránh hiện tượng rụng cuống trong những ngày Tết.
Dùng nước cốt chanh
Một mẹo hay là bạn hãy dùng nước cốt chanh làm ướt đều vỏ của các loại trái cây, điều này sẽ giúp chúng giữ được độ tươi ngon trong dịp Tết Nguyên Đán và hạn chế bị côn trùng ăn.
Dùng nước muối
Như ở cách rửa hoa quả, trước khi bày mâm thì nên đem trái cây ngâm với nước muối pha loãng để loại bỏ côn trùng. Không chỉ bảo quản lâu hơn, mẹo này còn giúp thực phẩm tươi và an toàn hơn.
6. So sánh mâm ngũ quả 3 miền ngày Tết Nguyên Đán
Không chỉ mâm ngũ quả ngày Tết miền Nam, miền Bắc và Trung cũng sẽ có phần khác biệt trong việc bày mâm quả bởi lối sống văn hoá khác nhau. Vậy điểm giống nhau và khác nhau của mâm ngũ quả Tết Bắc – Trung – Nam là gì?
6.1. Điểm giống nhau
Bày mâm ngũ quả là nét đẹp đặc trưng của ngày Xuân và Tết Nguyên Đán của người Việt. Vì thế dù ở vùng miền nào thì nó đều mang một ý nghĩa thể hiện sự tôn trọng, đạo đức trong việc “uống nước nhớ nguồn” tốt lành của con cháu đối với ông bà, tổ tiên.
6.2. Điểm khác nhau
| Mâm ngũ quả ngày Tết miền Bắc | Mâm ngũ quả ngày Tết miền Trung | Mâm ngũ quả ngày Tết miền Nam |
| Mâm ngũ quả miền Bắc phải được trang trí màu sắc sặc sỡ và đảm bảo đúng phong thuỷ ngũ hành | Hoa quả thường đơn giản, gần gũi với cuộc sống và không quá trang trọng giống như nét sống của người miền Trung | Thường bày mâm ngũ quả theo lời chúc “Cầu sung vừa đủ xài”, tránh những loại trái cây phát ra âm tiêu cực |
7. Những loại quả không nên bày trên mâm ngũ quả ngày Tết miền Nam
Có rất nhiều lựa chọn hoa quả để bày trên mâm ngũ quả ngày Tết nhưng điều đó không có nghĩa là bạn có thể bày bất cứ loại hoa quả nào mình thích. Dưới đây là một số loại trái cây mà bạn nên tránh bày cúng trên bàn thờ.
7.1. Quả có hình dạng kỳ lạ
Những loại trái cây méo mó, có nhiều sẹo, gai, héo, hư hỏng… là những loại thực phẩm sẽ mang lại năng lượng không tốt và không nên bày trên mâm ngũ quả ngày Tết. Đồng thời, những loại trái cây này còn thể hiện sự bất kính của con cháu đối với tổ tiên.
7.2. Những thực phẩm có gai nhọn
Theo quan niệm phong thủy, những đồ vật, trái cây có gai thường mang năng lượng tiêu cực không nên đặt trên bàn thờ để tránh ảnh hưởng đến vận khí, tài lộc của gia đình. Vì vậy, chúng ta cần tránh trưng bày các loại trái cây như mít, sầu riêng,…
7.3. Những loại quả có mùi quá nồng
Khi trưng bày trên bàn thờ, bạn nên tránh những loại trái cây có mùi quá nồng và chỉ nên chọn những loại trái cây có mùi thơm nhẹ nhàng, thoang thoảng dễ chịu. Không chỉ tránh những điều tối kỵ, điều này còn giúp cho không khí ngôi nhà thêm ấm áp.
7.4. Trái cây đã chín nẫu
Gia chủ không nên chọn những loại trái cây quá chín như đu đủ chín, xoài chín, chuối chín vì mâm ngũ quả bày trên bàn thờ thường phải bày rất lâu. Nếu chọn quả chín thì bàn thờ thường rất dễ hư và thu hút ruồi, muỗi, côn trùng vào nhà.
7.5. Quả mọc sát đất
Các loại trái cây mọc sát đất hoặc liên quan đến các loại rau như cà chua, me, khóm,… cũng ít được lựa chọn làm mâm cúng thắp hương. Đặc biệt, những loại quả này thường không có màu sắc tươi và nhanh úng gây mất thẩm mỹ.
8. Nên cúng mâm ngũ quả ngày Tết 2024 lúc mấy giờ là đẹp?
Theo các chuyên gia phong thủy, lễ cúng mâm ngũ quả ngày Tết miền Nam năm Thìn 2024 nên tiến hành vào giờ Tý (lúc 23h) tối 30. Bởi trước 1 giờ sáng là lúc các vị thần cũ bàn giao công việc của mình cho các vị thần mới. Vì vậy, việc cúng đưa sẽ giúp năm mới thêm tài lộc, may mắn.
Dù mâm ngũ quả ngày Tết miền Nam có sự khác nhau so với các vùng khác nhưng mục đích chính vẫn là bày tỏ lòng thành kính với tổ tiên, cội nguồn. Ngoài ra, để Xuân Giáp Thìn 2024 thêm phần ý nghĩa, bạn cũng có thể tham khảo thêm một số mâm cỗ cúng ngày Tết tươm tất, tinh tế tại job3s.
Xem thêm: Nét Riêng Trong Mâm Cỗ Ngày Tết Miền Nam Mang Đậm Hương Vị Việt, Chuẩn Sắc Xuân
